زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

مصعب بن عمیر




مُصعَب‌ بن عُمَیر، یکی از صحابه پیامبر اسلام و از نخستین مسلمانان بود که به حبشه هجرت نمود. وی اولین نماینده رسمی پیامبر برای تبلیغ اسلام و اولین کسی است که نماز جمعه را در مدینه به پا داشت. او از جانب پیامبر به "مصعب‌الخیر" ملقب گردید و سرانجام در جنگ احد به شهادت رسید.


۱ - معرفی اجمالی


ابوعبدالله، مصعب بن عمیر بن‌هاشم بن عبد مناف قرشی، صحابی برجسته و برگزیده و از نخستین مسلمانان بود و اسلام خویش را از خانواده‌اش پنهان می‌کرد و چون از مسلمان شدن او آگاه شدند، زندانی و پس از چندی رهایش ساختند، به حبشه هجرت کرد واز آن‌جا پس از عقبه اول به مکه بازگشت.
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۶.    


۲ - تبلیغ اسلام


پس از بیعت عقبه اول، انصار مردی را با نامه‌ای به حضور رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرستادند و تقاضا کردند که فردی را نزد ما بفرست تا احکام دین و قرآن به ما بیاموزد.
[۲] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۸.    
[۳] ابن جوزی، عبدالرحمن، المنتظم فی تاریخ الامم والملوک، ج۳، ص۱۹۴.    
[۴] بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۲، ص۴۳۱.    
[۵] ابن کثیر، اسماعیل، البدایة و النهایة، ج۳، ص۱۴۹.    
این، نخستین باری بود که پیشوای بزرگ اسلام، تصمیم می‌گرفت به خارج از مکّه، نماینده رسمی بفرستد.
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، از میان همه مسلمانان آن روز، مصعب بن عُمَیر را به نمایندگیِ خود برگزید. پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به مُصعب بن عُمَیر که جوانی کم‌ سن و سال و از حافظان و قاریان قرآن بود و بسیاری از قرآن را آموخته بود به مدینه گسیل داشت.
مصعب در خانه اسعد بن زراره فرود آمد او هر روز از خانه بیرون می‌رفت و به خانه‌ها و قبایل انصار مراجعه می‌کرد و ایشان را به پذیرش اسلام دعوت می‌کرد و برای آنان قرآن می‌خواند.
[۶] ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۲، ص۲۹۶.    
[۷] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۳۵۹.    
[۸] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۷.    
[۹] حمیری کلاعی، ابوالربیع، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و الثلاثة الخلفاء، ج۱، ص۲۶۱.    
[۱۰] ابن جوزی، عبدالرحمن، المنتظم فی تاریخ الامم والملوک، ج۳، ص۱۹۴.    


۳ - نخستین امام جمعه


این جوان با ایمان و پُرشور و با تدبیر، ماموریت خود را به خوبی انجام داد، طولی نکشید که همه اقشار مدینه، بخصوص نسل جوان، دعوت او را پذیرفتند و مسلمان شدند. بر پایه برخی احادیث‌، نماز جمعه‌ قبل‌ از هجرت‌ و در سال‌ دوازدهم‌ بعثت‌ در مکه‌ تشریع‌ شد. در این‌ سال‌، پیامبر اکرم‌ (صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم‌)، که‌ امکان‌ برگزار کردن‌ نماز جمعه‌ را در مکه‌ نداشت‌، در نامه‌ای از مُصعَب‌ بن عُمَیر خواست‌ که‌ نماز جمعه‌ را در مدینه‌ اقامه‌ کند.بنابراین او نخستین کسی است که نماز جمعه در مدینه، به امامت او اقامه گردید.
[۱۱] ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۲، ص۲۹۶.    
[۱۲] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۸.    
[۱۳] حمیری کلاعی، ابوالربیع، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و الثلاثة الخلفاء، ج۱، ص۲۶۱.    
[۱۴] ابن جوزی، عبدالرحمن، المنتظم فی تاریخ الامم والملوک، ج۳، ص۱۹۴.    

سال بعد مصعب بن عمیر به همراه هفتاد نفر از مسلمانان اوس و خزرج جهت به جا آوردن مراسم حج و نیز دیدار با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از مدینه بیرون آمد او پس از ورود به مکه مخفیانه به حضور پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) رسید و خبر اسلام مردم مدینه را به اطلاع حضرت (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) رساند این خبر شادی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را در پی داشت.
[۱۵] ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة ج۲، ص۲۹۹.    
[۱۶] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۳۶۰.    
[۱۷] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۸.    
[۱۸] حمیری کلاعی، ابوالربیع، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و الثلاثة الخلفاء، ج۱، ص۲۶۴.    
[۱۹] ابن جوزی، عبدالرحمن، المنتظم فی تاریخ الامم والملوک، ج۳، ص۱۹۴.    


۴ - شهادت


وی از اولین مهاجرینی بود که به مدینه آمدند و رسول خدا او را «مصعب الخیر» لقب داد. در جنگ بدر و احد حضور داشت و پرچمدار رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) بود و در جنگ احد به شهادت رسید.
[۲۰] ابن اثیر، علی بن ابی‌الکرم، اُسد الغابه، ج۲، ص۲۱۴.    
[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۶.    


۵ - پانویس

 
۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۶.    
۲. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۸.    
۳. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن، المنتظم فی تاریخ الامم والملوک، ج۳، ص۱۹۴.    
۴. ↑ بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۲، ص۴۳۱.    
۵. ↑ ابن کثیر، اسماعیل، البدایة و النهایة، ج۳، ص۱۴۹.    
۶. ↑ ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۲، ص۲۹۶.    
۷. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۳۵۹.    
۸. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۷.    
۹. ↑ حمیری کلاعی، ابوالربیع، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و الثلاثة الخلفاء، ج۱، ص۲۶۱.    
۱۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن، المنتظم فی تاریخ الامم والملوک، ج۳، ص۱۹۴.    
۱۱. ↑ ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج۲، ص۲۹۶.    
۱۲. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۸.    
۱۳. ↑ حمیری کلاعی، ابوالربیع، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و الثلاثة الخلفاء، ج۱، ص۲۶۱.    
۱۴. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن، المنتظم فی تاریخ الامم والملوک، ج۳، ص۱۹۴.    
۱۵. ↑ ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة ج۲، ص۲۹۹.    
۱۶. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۳۶۰.    
۱۷. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۸.    
۱۸. ↑ حمیری کلاعی، ابوالربیع، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و الثلاثة الخلفاء، ج۱، ص۲۶۴.    
۱۹. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن، المنتظم فی تاریخ الامم والملوک، ج۳، ص۱۹۴.    
۲۰. ↑ ابن اثیر، علی بن ابی‌الکرم، اُسد الغابه، ج۲، ص۲۱۴.    
۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۶.    


۶ - منبع


عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگران پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۱۰۵.


رده‌های این صفحه : ائمه جمعه | تاریخ اسلام | درگذشتگان سال 3 قمری | شرکت کنندگان در جنگ بدر | شهدای احد | صحابه کشته‌شده | مسلمانان نخست | مهاجران به حبشه




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.